Hoogkerk - Brouwerij Artevelde 1868-1879

Brug

Brug Hoogkerk met op de
achtergrond borg Ellersma
Foto uit Het Noorden in Woord
en Beeld, 15 mei 1931
Op deze pagina informatie over brouwerij Artevelde in Hoogkerk bij Groningen.

Aan het Hoendiep in de toenmalige gemeente Hoogkerk stond Borg Ellersma. Stond, want de borg kwam in 1911 in eigendom van de gemeente Groningen. De borg werd gekocht om het Hoendiep te verbreden tot de breedte van tegenwoordig. Uiteindelijk werd de borg in 1939 gesloopt. Aan de hand van enkele oude tekeningen en oude foto's is op te maken dat dat vlak bij de brug over het Hoendiep, tegenover het oude gemeentehuis van Hoogkerk moet zijn geweest, iets voor de plek van het witte pand op deze afbeelding. De laatste jaren dat het pand in gebruik was werd het verhuurd aan G. Smid & zonen in Hoogkerk. In een rapport uit 2009 van de Milieudienst in Groningen is de exacte locatie benoemd, hieruit blijkt de brouwerij precies in de knik van de Boeiersingel te hebben gestaan, ter hoogte van het huidige nr 5.

De borg wordt veelvuldig genoemd in verschillende publicaties en er wordt vaak gesproken over een borg met naastgelegen schuur, wagenhuis en stalling. Eind 1700 werd er in het pand naast de borg een zeepfabriek gestart. Daar begint het voor de bierhistorie interessant te worden toen de toenmalige bewoner, Burgemeester van Hoogkerk Lucas Jacobus Stratingh de boel verkocht. In de staatscourant van 19 oktober 1866 staat de oprichtingsakte van de Groninger Bierbrouwerij Artevelde, ten doel hebbende het vervaardigen van bier. Hiervoor werd een vennootschap opgericht met als startkapitaal 45 aandelen van elk duizend euro. In deze NV waren nogal wat vooraanstaande Groningers vertegenwoordigd zoals twee graanhandelaren en Theodorus Niemeijer, tabaksfabrikant in Groningen.

Staatscourant 19-10-1866
Staatscourant Staatscourant Staatscourant Staatscourant

In 1868 werd de naam van de brouwerij officieel gewijzigd in "Groninger Stoombierbrouwerij Artevelde". Van hetzelfde jaar is er een advertentie te vinden in de Leeuwarder Courant waarin een agentschap van de brouwerij in Leeuwarden "Nederlandsch Beijersch Bier" aanprijst. De bieren waren verkrijgbaar in vaatjes van 25 a 50 kan (de inhoudsmaat kan kwam vanaf 1820 overeen met een liter) en in flesschen afgevuld. De brouwerij ging dus mee met de overstap van bovengistende naar ondergistende bieren

Advertentie
Advertentie Leeuwarder Courant
18-02-1868
Advertentie
Advertentie Algemeen
Handelsblad 30-11-1878
Al in 1878 besluiten de vennoten om de brouwerij te koop aan te bieden. In het algemeen handelsblad van 30-11-1878 staat een vrij uitgebreide advertentie met daarin de aankondiging van de verkoop van de brouwerij. Daarbij behoorden een ruime heerenbehuizing met drie benedenkamers, drie bovenkamers, meidenkamer, linnenkamer de voor korte jaren geheel nieuw gebouwde brouwerij met kantoor, grote schuur, met knegtenwoningen bergplaats voor ijs en fusten, korenzolders, mouterij, stoommachine van 4pk en wat verder tot een welingerichte brouwerij behoort. Verder 30,7 are en alles gelegen in het dorp Hoogkerk aan het Hoendiep en in de nabijheid van Station Vierverlaten.

In 1879 werd de brouwerij overgenomen door Joost Wijnvelt Junior, een van de oorspronkelijke oprichters. Hij krijgt daarbij Johannes Sannes als nieuwe vennoot. Op 11 april 1879 hanteren beide nog de naam Groninger Stoom Beijersche Bierbrouwerij Artevelde zoals blijkt uit een bekendmaking in de Staatscourant. De samenwerking zou geen lang leven bestand zijn geweest en Johannes Sannes werd alleen eigenaar van de brouwerij. Sannes zoekt, waarschijnlijk om de Beyersche bieren te verbeteren, de samenwerking met de Duitse brouwer Heinrich Stiehl, geboren in Korbach in de gemeente Waldeck-Frankenberg. In 1885 worden de bieren aangeprezen onder de brouwerijnaam Waldeck en is er een eind gekomen aan brouwerij Artevelde. Sannes had de brouwerij ergens tussen 1879 en 1885 verlaten en Stiehl vond een nieuwe mede vennoot.
Het verhaal gaat dan ook verder bij brouwerij Waldeck

De advertenties en de publicaties in de staatscourant op deze pagina zijn gevonden via Delpher