Groningen - Brouwerij de Sleutel 1659-1800

Brouwerij de Sleutel Groningen
Noorderhaven
Foto © Harry Pinkster

Brouwerij de Sleutel Groningen
Hoek Noorderhaven - Visserbrug
Foto © Harry Pinkster

Mischien wel de meest in het oog springende en bekendste oude gesloten brouwerij in de stad Groningen is brouwerij de Sleutel. Dit komt vooral vanwege de lange geschiedenis, waar overigens maar verdraaid weining van bewaard is gebleven, en het tastbare bewijs aan de gevel op de hoek van de Noorderhaven en de Visserbrug. Hier hangt het kenmerkende biertonnetje met het logo van de brouwerij (afbeelding 2). Een andere reden waarom de brouwerij voortleeft is vanwege de vestiging van het gelijknamige cafe dat in 1977 werd geopend en jarenlang werd uitgebaat door de bekende Groninger Koos Huizenga.

De exacte oprichtingsdatum van de brouwerij is niet bekend, maar in een overzicht van de Groninger Borger Vaandelen van 1659 werd Albert Egberts als brouwer opgevoerd. De brouwerij werd gebouwd aan de buitenzijde van de 13e eeuwse stadsmuur die langs de Noorderhaven liep. Tot 1699 bleef de brouwerij, die tenminste vijftien jaar daarvoor al Brouwerij De Sleutel werd genoemd, in handen van het echtpaar Albert Egberts - Maria Pellenrock en hun erfgenamen.

In 1744 moet de brouwerij in handen zijn geweest van brouwer Hindrik Ottinga want uit onderstaande advertentie van 24-04-1744 blijkt dat zijn weduwe de brouwerij te koop heeft gezet. De brouwerij en alles wat daarbij hoorde werd verkocht Jan Swartwolt en zijn echtgenote Margareta Nanninga.

Oprechte

Brouwerij de Sleutel Groningen
Achterkant brouwerij
Foto © Harry Pinkster
Deze brouwer was in zijn vrije tijd vaandrig bij de burgerwacht en hij splitste het pand twee jaar later. Het zuidelijke deel (nu Hoge der A 37) kreeg een nieuwe voorgevel en werd woonhuis. In de gevel van het noordelijke deel liet Swartwolt ter herinnering aan de verbouwing zijn huismerk aanbrengen: ISW (Ian SwartWolt). De laatste bekende brouwer was Folkert Lich (gehuwd met Roelyna Swartwolt) die in het begin van de 19e eeuw de brouw activieiten staakte. In het Groninger Advertentblad van 02-04-1813 wordt hij aangeduid als 'Moutmaker'.
De Groote Sleutel aan de Noorderhaven en De Kleine Sleutel aan de Vishoek werden omgebouwd tot graan pakhuizen die lange tijd werden gebruikt door de Groninger Graan en Goederenhandel. Het duurde tot 1977 voordat het pand werd verbouwd tot het huidige cafe.

Brouwerij de Sleutel Groningen
Oude put de Sleutel
Foto © Harry Pinkster
Hoewel het pand nu bekend staat als cafe de Sleutel is er ook nog steeds een duidelijke verwijzing aanwezig naar de brouwhistorie. In de kelders van het pand zijn nog steeds restanten zichtbaar van de oude brouwerij. De bron met oude waterput waar schoon en zoet water kon worden gewonnen is in 1980 door de toenmalige eigenaar Koos Huizinga samen met de stadsarcheoloog rond 1980 leeggehaald. Zijn plan destijds om er weer een brouwerij te beginnen is helaas nooit van de grond gekomen.
Wel is aan de achterzijde van het pand van 1983 tot en met 1985 nog gebrouwen door Brouwerij De Noorderzon.

De advertentie op deze pagina is gevonden via Delpher
De overige informatie is deels afkomstig van de website Stadsmonumenten