Aan het Damsterdiep om Groningen verwijst de naam van een van de steegjes naar een brouwerij die daar ooit gevestigd was. Volgens diverse publicaties uit de 20e eeuw dankt de gang zijn naam aan brouwerij de Rode Vos. Via Delpher heb ik geeen artikelen kunnen vinden onder deze naam. Wel komt brouwerij de Gekroonde Vos naar voren. Brouwerij de Gekroonde Vos werd ook wel het Wapen van de Gekroonde Vos genoemd.
Of het hierbij om dezelfde brouwerij/brouwerijlocatie gaat is me nog niet helemaal duidelijk. Dit komt zoals gezegd vooral omdat ik nog niks concreets heb kunnen vinden over Brouwerij de Rode Vos, anders dan het feit dat deze brouwerij in 1705 moet zijn gesloten. Wel is duidelijk dat brouwerij de Gekroonde Vos aan de Noordzijde van het Damsterdiep moet hebben gestaan, al dan niet in de Vosgang. En over brouwerij de Gekroonde Vos heb ik wel enkele feitjes kunnen vinden in de digitale archieven.
Advertentie Opregte Groninger Courant 06-05-1768
Omgeving Damsterdiep Groningen
In een advertentie in de Opregte Groninger Courant van 6, 10, 13 en 20 mei 1768 wordt de brouwerij, samen met de brouwerijgereedschappen onder de naam De Gekroonde Vos door brouwer Jannes Vos te koop aangeboden. De aanduideing "Staande ten Noorden aan het Damsterdiep" (1), doet vermoeden dat het om dezelfde locatie gaat als brouwerij de Rode Vos.
De verkoop gaat op dat moment niet door. Dat werd in een advertentie van Jannes Vos in dezelfde krant van 24 en 27 mei dat jaar (1768) aangegeven. De verkoop van de bijbehorende Herberg de Vonk, die in elk geval tot 1 mei 1760 werd gepacht door Laurens Groenewold en zijn vrouw gaat, op dat moment wel door. Wie de pachters ten tijde van de verkoop waren is niet bekend. Herberg de Vonk komt in de archieven voor op de adresaanduiding "Buyten het Kleine Poortje". Dit moet in de buurt van het huidige "Voor 't Voormalig Klein Poortje" (2) zijn geweest.
Advertentie Opregte Groninger Courant 27-05-1768
De brouwerij en herberg zullen toch zijn verkocht en overgenomen door brouwer Albertus Vos, want hij probeerde in 1771 de brouwerij onder de naam Gekroonde Vos te verkopen.
Advertentie Opregte Groninger Courant 26-07-1771
Of dat is gelukt is niet bekend, wel is waarschijnlijk de inventaris van de brouwerij verkocht, want de brouwer probeerde een paar jaar later zijn woonhuis aan het Noorden Damsterdiep te verkopen. In een advertentie in de Groninger Courant van december 1773 werd de woning zonder des brouwers gereedschap daarin nogmaals te koop aangeboden.
Advertentie Groninger Courant 31-12-1773
In 1774 werd door koopman Hamming in de Gekroonde Vos aan het Damsterdiep geadverteerd met de verkoop van erwten, bonen en haver. Het lijkt er op dat de brouwerij op dat moment een andere bestemming heeft gekregen.
Advertentie Opregte Groninger Courant 14-10-1774
Van brouwer Albertus weten we ook dus dat hij eigenaar was van herberg De Vonk aan het Winschoterdiep. Hij verpachtte de herberg, waarbij naar alle waarschijnlijkheid zijn eigen bieren aan de man moesten worden gebracht. Dit is iets wat we vandaag de dag natuurlijk nog steeds tegenkomen. De relatie tussen Albertus Vos en de Vonk is vastgelegd in meerdere verslagen van de rechtbank in Groningen. Albertus was van 1758 tot 1760 verwikkeld in een rechtszaak die hij had aangespannen tegen de toenmalige pachters. Je zou denken dat hij van ze af wilde omdat er niet genoeg bier van de Gekroonde Vos werd afgezet in de herberg omdat hij in november 1758 al nieuwe pachters op het oog had. De zaak werd uiteindelijk begin 1760 in de minne geschikt. Het hele verhaal rond deze rechtzaak is te vinden op de website van Harry Perton in het verhaal "Kwestie om de huur van de Vonk".
De advertenties op deze pagina zijn gevonden via Delpher
