Informatie over actieve en gesloten bierbrouwerijen, met daarnaast aandacht voor
de beste bierplekken van dit moment in de provincie Groningen
Groningen - Brouwerij De Struisvogel 1777-1902
Advertentie 26-10-1902 Nieuwsblad vh Noorden"
Brouwerij de Struisvogel uit Groningen heeft meer dan 200 jaar bestaan. In de diverse krantenknipsels die ik heb kunnen vinden komen in elk geval drie generaties Bulthuis voor. De eerste vermelding is uit 1770 met brouwer M.Bulthuis, de tweeede vermelding is uit 1835 met brouwerij W.Aling Bulthuis en in 1897 wordt brouwer L.Bulthuis voor het eerst genoemd. Het kan haast niet anders dan dat de brouwerij in elk geval jaren in de familie is gebleven. Het is meer dan waarschijnlijk dat we het over drie generaties van één familie hebben. De onderlinge familie betrekkingen valt ook uit aankondigingen van huwelijken, geboorten en overlijden te herleiden. Het gekke is dat ik, ondanks vrij uitvoerige beschrijvingen, twee verschillende hoekpanden van de Steentilstraat ben tegen gekomen als locatie. Bij de eerste vermelding van de brouwerij, in een advertentie van 10 januari 1770 in de Groninger Courant, maakt brouwer M. Bulthuis bekend dat hij is verhuisd van het Damsterdiep naar Steentil Straat by de Boog op de hoek aan't Winschoterdiep in de Brouwerij de Struis Voogel genaamd.
Advertentie 10-01-1770 Groninger Courant
De Steentilboog is de voorloper van wat we nu de Steentilbrug noemen. In een programma van eisen archeoligisch onderzoek Schuitendiep namens de gemeente Groningen is een illustratie van de boog opgenomen.
Steentilstraat 49 Situatie 1903 en 2022
Uit de omschrijvingen en de publicaties maak ik op dat de brouwerij gevestigd was in het hoekpand Winschoterdiep/ Steentilstraat in Groningen. De belangrijkste reden hiervoor is dat bij de advertentie uit het Nieuwsblad van het Noorden van 26 oktober 1902 wordt gesproken over no.49 op den hoek van de Steentilstraat en het Winschoterdiep.
In een artikel in Hervonden Stad 2020, een uitgave van de gemeente Groningen over gebouwd erfgoed en archeologie in de gemeente Groningen is een foto opgenomen uit de collectie van de Groninger Archeven. In dit artikel wordt de bouwhistorie beschreven van de panden Steenstilstraat 43, 45, 47 en 49. De oorspronlijke zijgevel van n° 49 is nog duidelijk te zien op beide foto's. De linkerfoto is gemaakt vlak na het beëindigen van de brouwactiviteiten door Brouwerij Struisvogel. Voor de huidige 'nieuwbouw' werden alleen de kelders en de zijgevel (uit de 17e eeuw) gebruikt.
Advertentie 11-02-1853 Leeuwarder Courant
Brouwerij de Struisvogel neemt een prominente plaats in in de Nederlandse biergeschiedenis omdat de brouwerij wordt gezien als de eerste Nederlandse brouwerij die met Bockbier adverteerde. In een advertentie in de Leeuwarder Courant van 11 februari 1853 werd aangekondigd dat het Beijersche Bock-, Lager-, en Tafelbieren te verkrijgen zijn. Of de brouwerij destijds al daadwerkelijk in staat was een dergelijk ondergistend of Beiersch bier te brouwen wordt overigens betwijfeld (bron: wiki: Bieretiketten.nl).
Zoals gezegd zijn er drie brouwers bekend. Het is mij niet bekend in welk jaar de roerstok werd overgegeven aan de volgende generatie. Vast staat dat het allemaal begon met brouwer M.Bulthuis in 1877. Zoon L.Bulthuis gaat in oktober 1805 in ondertrouw met W.Alingh. Hij zal vast en zeker ook brouwer zijn geweest, maar hier heb ik geen vermelding van gevonden. Wel ondertekende hun zoon W.Alingh Bulthuis (de naam van moeder is toegevoegd aan de achternaam) een advertentie van 3 maart 1835 in de Groninger Courant. In november 1854 adverteert dezelfde Alingh Bulthuis dat er ingaande die maand weer Bockbier en Kluinbier van de Struisvogel verkrijgbaar is. Het kluinbier werd in elk gaval ook nog in 1897 gebrouwen. Het werd verkocht in fusten van 25 liter en grooter, volgens een door L.Bulthuis ondertekende advertentie in het Nieuwsblad van het Noorden van 28 december 1897. In het Nieuwsblad van het Noorden van 23 november 1901 wordt gevraagd naar een overname kandidaat voor het inventaris, woonhuis, pakhuis en knechtenwoningen.
Locatie panden de Struisvogel Bij benadering
De verkoop was niet nodig omdat de brouwerij niet goed zou draaien, in tegendeel. Brouwer L.Bulthuis was vanwege gezondheidsproblemen genoodzaakt de brouwerij van de hand te doen. Dit geeft ook aan dat er na vier generaties Bulthuis geen opvolger in de eigen familie te vinden was. Dat het wel goed moet zijn gegaan met brouwerij de Struisvogel concludeer ik uit het feit dat bij de beschrijving van de definieve verkoop een jaar later behoorlijk veel panden mee gaan in de verkoop: Een herenhuis op no 49 op de hoek Steentilstraat en Winschoterkade net daarachter gelegen Bierbrouwerij de Struisvogel, met mouterij en eesthuis. Verder, een pakhuis de Struisvogel in de Kostersgang, zwettende aan de brouwerij. Een pakhuis in de Kleine Steentilstraat zwettende aan het vorige perceel. Daarnaast werden er nog drie panden verkocht in de naastgelegen Kleine Molenstraat, daarbij een pakhuis en twee woonkamers. In de maanden daarna werden ook de nog aanwezige brouwers benodigdheden verkocht en kwam er definitief een einde aan brouwerij de Struisvogel.
De advertenties en de publicaties in de staatscourant op deze pagina zijn gevonden via Delpher
