Groningen - Brouwerij Het Witte Paard (Witte Paart) ± 1640 - 1777

Schuitendiep 74
Huidige situatie Schuitendiep 74 Groningen met de gevelsteen - foto © Harry Pinkster 2024.

Kaart van Haubois 1643 - © Groninger Archieven 2024
Kaart van Haubois 1643
© Groninger Archieven
Op deze pagina informatie over Brouwerij Het Witte Paard uit Groningen.
De naam van de brouwerij werd in de archieven ook weergegeven als Brouwerij het Witte Paart. Het begin en eindjaar van bestaan van deze brouwerij is niet bekend, maar het is wel duidelijk dat er rond 1640 al sprake was van een brouwerij op deze locatie aan het Schuitendiep.
Op de uitsnede van de kaart van Haubois uit 1643 zien we al een zogenaamde putstoel voor het pand waarmee met behulp van een goot boven de straat het water uit het Schuitendiep over kon worden geheveld naar de brouwerij.

De brouwerij was gevestigd op de hoek van de Oostzijde van het Schuitendiep en de Brouwersgang. De naam van deze overigens doodlopende gang (steeg) bewijst nog maar eens dat er op die locatie dus echt sprake is geweest van een bierbrouwerij.

Van de brouwerij is tot op heden niet heel veel informatie gevonden. Omdat er echter in de 21e eeuw nog steeds tastbare bewijzen zichtbaar zijn (geweest) van de brouwerij verdient brouwerij Het Witte Paard wel degelijk een plek op deze website.

In de brouwersgang zelf hangt een plaquette met nadere uitleg over de naam van deze gang, Hierbij is aangegeven dat aan de zuidzijde van deze gang (het huidige nummer 74) Brouwerij het Witte Paard was gevestigd. Er worden twee brouwers genoemd en de eerste vermelding is uit 1737 toen brouwer Jacob Geertsema de brouwerij verkocht (samen met een tapperij aan de Nieuweweg) verkocht aan Leonard Nanninga. De eerste vermelding die ik heb kunnen vinden van laatstgenoemde brouwer is in de Oprechte Groninger Courant van 19-11-1743.

wittepaard1
Een paar jaar later (op 22-06-1751) staat in dezelfde krant een advertentie waarin een huis aan de brouwers gang te huur wordt aangeboden. In de adververtentie wordt verder gesproken over een zeer bekwame Mouterye. Nadere informatie kan worden opgevraagd bij de brouwer Nanninga.

wittepaard1
Brouwer Leonard Hugius Nanninga overleed op 20 januari 1759 in Groningen. Het is niet bekend of dit directe gevolgen had voor het voortbestaan van de brouwerij want de eerstvolgende vermelding van verkoop is pas in 1777. Uit een advertentie in de Groninger Courant van 10-01-1777) wordt de verkoop aangekondigd van een extra groote behuizinge met een hof (tuin) er achter en woonkelder zynde een brouwery het Witte Paart genaamd staande ten oosten aan het Schuitendiep. De vermelding geeft aan dat de brouwerij was gevestigd in de kelders van wat nu Schuitendiep 74 is. Helaas wordt in deze advertentie geen naam van een brouwer genoemd. Dit is in tijd wel de laatste vermelding die ik heb kunnen vinden van brouwactiviteiten in het pand aan het Schuitendiep.

wittepaard1

Gevelsteen
Valt er dan niet meer te zeggen over deze brouwerij?
Jazeker, ook al zijn de exacte begin en einddatum niet bekend, de brouwerij is nog steeds tastbaar aanwezig in de stad Groningen.
Op de foto hiernaast is de gevelsteen van het Witte Paard duidelijk te zien. Dat is overigens niet altijd het geval geweest. De gevelsteen is rond 1900 naar de achterzijde van het pand verplaatst. Omdat hij daarmee aan het zicht was onttrokken besloot de toenmalinge bewoner deze steen rond 1962 weer aan de voorgevel te bevestigen. Uit foto's is gebleken dat rond 2015 de gevelsteen ineens weer was verdwenen en pas na de renovatie in 2024 is hij weer zichtbaar aan de voorzijde van het pand.

Tijdens deze laatste renovatie werden in september 2022 restanten van de brouwerij gevonden. In het Dagblad van het Noorden van 3 september 2022 verscheen hierover een artikel en OOG-TV maakte een reportage met de Groningse stadsarcheoloog Gert Kortekaas.Deze reportage is te openen door te klikken op de foto van de 'brouwerij' in de steigers.
Het heeft tot mei 2024 geduurd voordat de steigers voor het pand werden weggehaald en de gevelsteen van de brouwerij weer zichtbaar was vanaf het Schuitendiep.


De advertenties op deze pagina zijn gevonden via Delpher